spss-pasw
وقتی شما وسیله ای برای اندازه گیری یک مشخصه یا ویژگی دارید باید مطمئن شوید :
ادامه مطلب...
اولا این وسیله می تواند آنچه که شما می خواهید را اندازه بگیرد. مثلا اگر شما می خواهید میزان رضایت شغلی را به وسیله یک پرسشنامه در یک جمعیت خاص اندازه گیری کنید، باید مطمئن باشید سوالاتی را که در پرسشنامه گنجانده اید با اطمینان بالایی این مشخصه را (رضایت شغلی) به درستی اندازه خواهند گرفت. به عبارتی پرسشنامه ای دارای اعتبار و روایی (Validity) است که برای اندازه گیری یک ویژگی کافی و مناسب باشد.
ثانیا این وسیله باید پایایی (Reliability) داشته باشد. به این معنی که اگر در چند زمان مختلف در یک جمعیت از آن استفاده کنیم در نتایج به دست آمده اختلاف چندانی مشاهده نکنیم. ابزار اندازه گیری (پرسشنامه) در شرایط یکسان نتایج یکسانی به دست دهد. آلفای کرونباخ شاخصی برای تعیین میزان پایایی پرسشنامه ها است.
بطور کلی مقصود از روائي آن است كه وسيله اندازه‌گيري واقعا بتواند خصيصه مورد نظر را اندازه‌گيري نمايد نه متغير ديگري را. اگر وسيله اندازه‌گيري از لحاظ خصيصه مورد نظر داراي روائي كافي نباشد، نتايج پژوهش بي‌ارزش خواهد بود. (هومن: 1368؛ 117)
پايائي دلالت بر آن دارد كه ابزار اندازه‌گيري در شرايط يكسان تا چه اندازه نتايج يكساني بدست مي‌دهد. دامنه ضريب اعتبار از صفر تا يك است(هومن،1370، 116). براي تعيين پايايي ابزار اندازه‌گيري شيوه‌هاي مختلفي وجود دارد از جمله روش اجراي دوباره (بازآزمائي)، روش موازي(همتا)، روش تنصيف(دو نيمه كردن)، روش كودر، ريچاردسون و روش آلفاي كرونباخ.
مشهورترين ضريب اعتبار از طريق يكبار اجراي آزمون توسط كرونباخ ارائه شده است كه به ضريب آلفاي كرونباخ معروف است. اين روش براي محاسبه هماهنگي دروني ابزار اندازه‌گيري از جمله پرسشنامه به كار مي‌رود. در اين ابزار پاسخ هر سئوال مي‌تواند مقادير عددي مختلف را اختيار كند. (بازرگان: 1376؛ 169).
ابزاری که برای جمع آوری داده ها مورد استفاده قرار میگیرد درمرحله نخست باید از روايي ( اعتبار ) برخوردار باشند و درمرحله دوم باید پايايي ( اعتماد ) داشته باشند .
روائی بدین معناست که روش يا ابزار به كار رفته تا چه حدي قادر است خصوصيت مورد نظر را درست اندازه گيري كند .
پايايي قابليت تكرار روش يا ابزار اندازه گيري است . اگر روشي از پايايي برخوردار نباشد ، داده هاي گردآوري شده روايي ( اعتبار ) نيز نخواهند داشت .
قبل از بکارگیری ابزارهای اندازه‌گیری لازم است پژوهشگر از طریق علمی، نسبت به روا بودن ابزار اندازه‌گیری مورد نظر و پایایی آن (که مکمل هم به حساب می آیند) اطمینان نسبی پیدا کند.
روایی:
مقصود این است که آیا ابزار اندازه‌گیری موردنظر می‌تواند ویژگی و خصوصیتی که ابزار برای آن طراحی شده است را اندازه‌گیری کند یا خیر؟ به عبارت دیگر مفهوم روایی( validity) به این سوال پاسخ می‌دهد که ابزار اندازه‌گیری تا چه حد خصیصه مورد نظر را می‌سنجد. پرسشنامه‌ای (یا بطور کلی ابزار اندازه‌گیری) که مثلا برای ارزیابی «تعهد سازمانی کارکنان» طراحی شده ولی پرسش‌هایش به گونه‌ای طراحی شده‌اند که «رضایت شغلی کارکنان» را ارزیابی می‌کند روایی ندارد (هرچند ممکن است بررسی‌های آماری، پایایی مطلوب آن را نشان دهد) همین‌طور پرسشنامه‌ای که همه وجوه موضوع مورد تحقیق را در بر نگیرد قطعا دارای روایی مطلوبی نیست.
نظر کارشناسان و خبرگان می‌تواند کمک خوبی برای بهبود روایی ابزار اندازه‌گیری باشد. موضوع روایی از آن جهت اهمیت دارد که اندازه گیری‌های نامتناسب می‌تواند هر پژوهش علمی را بی ارزش سازد. متاسفانه در اغلب تحقیقات دانشگاهی در کشور ما به روایی ابزار تحقیق توجه کافی نمی‌شود.
پایایی:
پایایی ( reliability) با این امر سر و کار دارد که ابزار اندازه‌گیری در شرایط یکسان تا چه اندازه نتایج یکسانی به دست می‌دهد. به عبارت دیگر، «همبستگی میان یک مجموعه از نمرات و مجموعه دیگری از نمرات در یک آزمون معادل که به صورت مستقل بر یک گروه آزمودنی به دست آمده است» چقدر است.
به بیان دیگر اگر ابزار اندازه‌گیری را در یک فاصله زمانی کوتاه چندین بار به یک گروه واحدی از افراد بدهیم نتایج حاصل نزدیک به هم باشد. برای اندازه‌گیری پایایی شاخصی به نام ضریب پایایی استفاده می‌کنیم. دامنه ضریب پایایی از صفر تا 1+ است. ضریب پایایی صفر معرف عدم پایایی و ضریب پایایی یک معرف پایایی کامل است. "پایایی کامل" واقعاً به ندرت دیده می‌شود و در صورت مشاهده قبل از هر چیز باید به نتایج شک کرد.
برای محاسبه ضریب پایایی ابزار اندازه‌گیری، شیوه‌های مختلفی به کار برده می‌شود. از جمله:
نظرات