spss-pasw
انواع تحقیق بر اساس روش گردآوری داده‌ها
۱. تحقیق کیفی: در این روش، داده‌ها به صورت کیفی توسط محقق جمع‌آوری می‌شوند. روش‌های متداول شامل مصاحبه، مشاهده مستقیم، گروه‌های تفکر و تحلیل محتوا می‌باشد. این روش به بررسی عوامل عمقی و ارتباطات پیچیده در موضوع مورد بررسی می‌پردازد.
۲. تحقیق کمی: این روش بر پایه‌ی داده‌های اندازه‌گیری‌پذیر و قابل تعداد استوار است. از جمله روش‌های متداول در این حوزه می‌توان به پرسشنامه‌نویسی، آزمایش‌های آزمایشگاهی، و استفاده از داده‌های آماری اشاره کرد. این روش برای بررسی ارتباطات علت و معلولی و پیش‌بینی رفتارها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
۳. تحقیق مختلط يا آميخته يا تركيبي: در این روش، از ترکیب روش‌های کیفی و کمی برای جمع‌آوری داده‌ها استفاده می‌شود. این روش به محققان امکان می‌دهد تا از مزایای هر دو روش بهره ببرند و نتایج دقیق‌تری به دست آورند.
۴. تحقیق اکشن يا عملي(Action Research): این روش برای حل مشکلات عملی در جامعه مورد استفاده قرار می‌گیرد. در اینجا محققان با مشارکت فعال با افراد یا گروه‌های مورد مطالعه همکاری می‌کنند تا راه‌حل‌های عملی برای مشکلات را توسعه دهند.
تحقيق عملي:
تحقیق اکشن یا تحقیق عملی یک روش تحقیقاتی است که هدف آن حل مشکلات عملی و بهبود شرایط اجتماعی است. در این روش، محققان با مشارکت فعال با افراد یا گروه‌های مورد مطالعه همکاری می‌کنند تا راه‌حل‌های عملی برای مشکلات را توسعه دهند. تحقیق اکشن معمولاً یک فرایند چرخه‌ای دارد که شامل مراحل زیر می‌شود:
۱. شناسایی مشکل: در این مرحله، مشکل مورد نظر با دقت شناسایی می‌شود. این شناسایی باید بر اساس شواهد و داده‌های قابل اعتماد صورت گیرد.
۲. برنامه‌ریزی: پس از شناسایی مشکل، برنامه‌ریزی برای اجرای تغییرات مورد نیاز صورت می‌گیرد. این برنامه شامل اقدامات مورد نیاز، منابع مورد نیاز و زمان‌بندی اجرا است.
۳. عملیات: در این مرحله، برنامه‌های تعیین شده اجرا می‌شوند و تغییرات انجام می‌شود. این مرحله با همکاری با افراد مورد بررسی صورت می‌گیرد.
۴. ارزیابی: پس از انجام تغییرات، ارزیابی و اندازه‌گیری اثرات اجرای برنامه‌ها انجام می‌شود. این ارزیابی باید به‌صورت دقیق و با استفاده از داده‌های مورد اعتماد صورت بگیرد.
۵. بازخورد و تنظیم: با توجه به نتایج ارزیابی، تغییرات لازم در برنامه‌ها اعمال می‌شود. این فرایند به‌صورت چرخه‌ای ادامه می‌یابد تا مشکلات بهبود یابند و نتایج مطلوب حاصل شود.
تحقیق اکشن از جمله روش‌های موثر در ایجاد تغییرات عملی و بهبود شرایط اجتماعی است. با همکاری با افراد مورد مطالعه و اعمال تغییرات بر اساس نیازهای آنان، این روش به حل مشکلات عملی و بهبود شرایط زندگی می‌پردازد.
انواع تحقيق برمبناي روش جمع آوري داده ها
در تحقیقات علمی، محققان از روش‌های مختلف برای جمع‌آوری و تجزیه و تحلیل داده‌ها استفاده می‌کنند. انتخاب روش تحقیق مناسب بسته به موضوع تحقیق، سوالات تحقیق و شرایط موجود از اهمیت بالایی برخوردار است. در زیر، برخی از اصلی‌ترین انواع روش‌های تحقیق را توضیح می‌دهم:
1. روش تجربی: در این روش، محققان با استفاده از آزمایش‌ها و مشاهده‌های مستقیم تحت شرایط کنترل شده، داده‌های خود را جمع‌آوری می‌کنند. این روش به بررسی علت و معلولی رخدادها و اثرات متغیرها می‌پردازد.
2. روش تحلیلی: در این روش، محققان با تجزیه و تحلیل دقیق داده‌های موجود، به بررسی روابط و الگوهای موجود پرداخته و توصیف یا تبیین آن‌ها را ارائه می‌دهند. این روش معمولاً برای بررسی موضوعاتی که قابلیت آزمایش مستقیم ندارند، استفاده می‌شود.
3. روش تاریخی: در این روش، محققان با مطالعه دقیق اسناد تاریخی و رویدادهای گذشته، به بررسی و توصیف رویدادها و فرایندهای تاریخی می‌پردازند. این روش برای مطالعه تحولات زمانی و تاثیرات رویدادهای گذشته مورد استفاده قرار می‌گیرد.
4. روش پژوهش کتابخانه‌ای: در این روش، محققان با مطالعه منابع کتابخانه‌ای و داده‌های ثبت‌شده، به بررسی تئوری‌ها، آثار پژوهشی قبلی و داده‌های موجود می‌پردازند. این روش برای مطالعه موضوعاتی که داده‌های مستقیم دسترسی به آن‌ها محدود است، استفاده می‌شود.
5. روش مطالعات میدانی: در این روش، محققان با مطالعه مستقیم و زنده از رویدادها و شرایط مورد بررسی در محیط‌های طبیعی، داده‌های خود را جمع‌آوری می‌کنند. این روش برای مطالعه عوامل محیطی و اجتماعی موثر است.
این انواع روش‌های تحقیق می‌توانند به محققان کمک کنند تا با توجه به موضوع و هدف تحقیق خود، بهترین روش را برای جمع‌آوری و تجزیه و تحلیل داده‌ها انتخاب کنند.
انواع تحقيق بر مبناي هدف
بر اساس هدف اصلی تحقیق، می‌توان تحقیقات را به سه دسته‌بندی اصلی زیر تقسیم‌بندی کرد:
1. تحقیقات بنیادی یا اساسی: این نوع تحقیق به دنبال بررسی مبانی نظری و اصولی یک موضوع خاص است. هدف اصلی این تحقیقات افزایش دانش عمومی و نظری در زمینه‌های مختلف علمی است. محققان در این نوع تحقیقات عمدتاً به ارزیابی نظریه‌ها، تجزیه و تحلیل مفاهیم اصلی، و ایجاد دانش جدید در حوزه‌های مختلف علمی می‌پردازند.
2. تحقیقات کاربردی: این نوع تحقیق به دنبال استفاده از دانش بنیادی برای حل مسائل و چالش‌های عملی و کاربردی در زمینه‌های مختلف است. هدف اصلی این تحقیقات ایجاد راه‌حل‌های عملی و کاربردی برای مسائل و چالش‌های موجود است.
3. تحقیقات عملی: این نوع تحقیق به دنبال انجام اقدامات عملی و به کارگیری روش‌ها و راه‌حل‌های به دست آمده از تحقیقات بنیادی و کاربردی است. هدف اصلی این تحقیقات اثربخشی و کارآمدی راه‌حل‌های پیشنهادی در شرایط واقعی را ارزیابی کردن و بهبود آن‌هاست.
با توجه به این دسته‌بندی، محققان می‌توانند از تحقیقات بنیادی برای ایجاد دانش جدید استفاده کنند، سپس این دانش را به تحقیقات کاربردی منتقل کرده و در نهایت با انجام تحقیقات عملی، راه‌حل‌های عملی و کارآمد برای مسائل و چالش‌های عملی ارائه دهند.
انواع تحقيق از لحاظ ماهيت و روش تحقيق
با توجه به ماهیت و روش تحقیق، می‌توان تحقیقات را به چند دسته‌بندی اصلی زیر تقسیم‌بندی کرد:
1. تحقیق تجربی: این نوع تحقیق به مطالعه روابط علت و معلولی بین متغیرها با استفاده از آزمایشات کنترل شده می‌پردازد. در این روش، محققان به دنبال بررسی اثرات تغییر در یک یا چند متغیر مستقل بر یک یا چند متغیر وابسته هستند.
2. تحقیق تاریخی: این نوع تحقیق به بررسی رویدادها و پدیده‌های گذشته می‌پردازد. محققان در اینجا از منابع تاریخی مانند اسناد، نامه‌ها، و آثار هنری استفاده می‌کنند تا به توصیف و توضیح رویدادهای گذشته بپردازند و الگوها و روندهای تاریخی را بررسی کنند.
3. تحقیق توصیفی: این نوع تحقیق به توصیف و شرح دقیق یک موضوع یا پدیده خاص می‌پردازد. محققان در اینجا به توصیف وضعیت فعلی یک موضوع، شرایط یا رویداد می‌پردازند و به تشریح ویژگی‌ها و ویژگی‌های آن می‌پردازند.
4. تحقیق همبستگی: این نوع تحقیق به بررسی رابطه و ارتباطات میان دو یا چند متغیر می‌پردازد. محققان در اینجا به بررسی میزان ارتباط و همبستگی بین متغیرها و نیز اثرات متقابل آن‌ها بر یکدیگر می‌پردازند.
5. تحقیق علی: این نوع تحقیق به بررسی اثرات یک عامل یا متغیر بر یک یا چند متغیر دیگر می‌پردازد. محققان در اینجا به تعیین علت و موثرات یک عامل یا متغیر در روند یا وضعیت دیگر متغیرها می‌پردازند.
این دسته‌بندی‌ها به محققان کمک می‌کند تا با توجه به نیاز و هدف تحقیق خود، بهترین روش‌ها را برای جمع‌آوری و تجزیه و تحلیل داده‌ها انتخاب کنند.
تحقیقات توصیفی
یکی از نوع مهم تحقیقات است که هدف اصلی آن توصیف و شرح دقیق و جامع از یک موضوع، وضعیت، یا پدیده خاص است. این نوع تحقیقات بیشتر برای توصیف کردن ویژگی‌ها، وضعیت‌ها، الگوها و خصوصیات مختلف یک پدیده به کار می‌رود. در زیر، انواع تحقیقات توصیفی را توضیح می‌دهم:
1. تحقیقات توصیفی میدانی: در این نوع تحقیق، محققان با مطالعه میدانی و مستقیم از رویدادها و شرایط مورد نظر در محیط‌های طبیعی، به توصیف و شرح دقیق و جامع از وضعیت یا پدیده مورد نظر می‌پردازند.
2. تحقیقات توصیفی کتابخانه‌ای: در این نوع تحقیق، محققان با مطالعه و تحلیل منابع کتابخانه‌ای و داده‌های ثبت‌شده، به توصیف و تفسیر دقیق و کامل از موضوع یا پدیده مورد نظر می‌پردازند.
3. تحقیقات توصیفی علمی: این نوع تحقیق به توصیف دقیق و دقیق از تجربیات علمی و نتایج آزمایش‌های علمی می‌پردازد. محققان در اینجا به توضیح و شرح جزئیات و نتایج تجربیات و آزمایش‌های علمی خود می‌پردازند.
4. تحقیقات توصیفی اجتماعی: این نوع تحقیق به توصیف و شرح دقیق و کامل از وضعیت‌ها، الگوها، و رفتارهای اجتماعی در جامعه می‌پردازد. محققان در اینجا به توضیح و توصیف عوامل اجتماعی موثر بر رفتارها و الگوهای اجتماعی می‌پردازند.
5. تحقیقات توصیفی آماری: این نوع تحقیق به توصیف و تحلیل دقیق و کامل داده‌ها با استفاده از روش‌های آماری می‌پردازد. محققان در اینجا از ابزارهای آماری برای توصیف و تحلیل داده‌های موجود استفاده می‌کنند.
این انواع تحقیقات توصیفی به محققان امکان می‌دهند تا با استفاده از ابزارهای مناسب، به توصیف دقیق و جامع از وضعیت یا پدیده مورد نظر خود بپردازند و به نتایج مطلوب برسند.
نظرات